(αυτο)μόρφωση και άλλες μορφές (αυτο)άμυνας

 

Κοινός τόπος αποτελεί η αντίληψη πως η μόρφωση είναι πνευματικό εφόδιο για τον άνθρωπο. Την συγκεκριμένη πεποίθηση προσπαθούν να προωθήσουν τα σχολεία αλλά και άλλες εκπαιδευτικές δομές. Όμως, εξελικτικά ,η μόρφωση άρχισε να είναι συνυφασμένη με την ακαδημαϊκή επιτυχία και όχι με την θέληση για γνώση με απώτερο σκοπό  την διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων.

 Η συγκεκριμένη φιλοσοφία ενισχύεται έμμεσα από το εκπαιδευτικό σύστημα ,ιδίως της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της οποίας μόνιμος στόχος φαίνεται να είναι οι περισσότεροι εισακτέοι στα πανεπιστήμια. Η αξία της ουσιαστικής μόρφωσης υπονομεύεται συνεχώς από σύστημα που έχει δομηθεί πάνω στα κοινωνικά στερεότυπα της σύγχρονης ελληνικής νοοτροπίας .Η εν λόγω αντίληψη επαινεί αποκλειστικά όλους εκείνους που εισάγονται πρώτοι στα πανεπιστήμια χαρακτηρίζοντας τους ως ιδιοφυίες άξιες σεβασμού ενώ αντίθετα αφήνει στο περιθώριο εκείνους που συμβατικά «απέτυχαν».

Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ελλάδας όλοι αυτοί οι ‘άσημοι’ μαθητές θεωρούνται αμόρφωτοι, μια πεποίθηση  που δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα. Αυτό που αδυνατεί να αναγνωρίσει η ελληνική κοινωνία είναι πως όσο σημαντική και αν είναι η ακαδημαϊκή μόρφωση άλλο τόσο είναι και η πνευματική .Φαίνεται πως πλέον αμελούμε την καλλιέργεια του πνεύματος στον βωμό της συμβατικής επιτυχίας .

Σε μια τέτοια κατάσταση μόνη λύση φαίνεται να είναι η προώθηση της αυτομόρφωσης . Ο συγκεκριμένος όρος έρχεται σε αντιπαράθεση με όσα έχουν θεσπιστεί από στην ελληνική κοινωνία καθώς υποστηρίζει πως η μόρφωση είναι μια συνεχής διαδικασία την οποία μπορεί να πετύχει το άτομο από μόνο του .Το μόνο που χρειάζεται κανείς για να αρχίσει αυτό το μακροχρόνιο ταξίδι είναι η πρόσβαση σε βιβλία.

Λόγω της ύπαρξης δημόσιων βιβλιοθηκών το άτομο διευκολύνεται και έχει την δυνατότητα να μορφωθεί καθώς του δίνεται η ευκαιρία να  εκμεταλλευτεί αυτές τις δομές .Σε έναν ουτοπικό κόσμο που υπήρχαν παντού βιβλιοθήκες εμπλουτισμένες με ποικιλία βιβλίων θα ισχύει αυτό. Όμως ,μέχρι να βρεθεί τρόπος για την δημιουργία μιας ιδανικής κοινωνίας όπου είναι κατάλληλα εξοπλισμένες δομές που με την λειτουργία τους στηρίζουν τη μόρφωση, τι μπορούμε να κάνουμε για να ενισχύσουμε το ‘κίνημα’ της αυτομόρφωσης ;

Σε μία απόπειρα να μειωθεί η επίδραση των ελληνικών στερεότυπων που σχετίζονται με τη μόρφωση ,το σχολείο μας αποφάσισε  να μην παραμείνει αμέτοχο .Για αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκε ένας χώρος ο οποίος έχει ως αυτοσκοπό την ενίσχυση της πνευματικής καλλιέργειας, ένας χώρος που λίγοι μαθητές γνωρίζουν πως υφίσταται στο σχολείο μας, η σχολική μας βιβλιοθήκη . Δυστυχώς, όπως και το σχολείο μας ,έτσι και η βιβλιοθήκη ,μπορεί να παραμείνει στην αφάνεια στα μάτια απαρατήρητου θεατή λόγω της ανορθόδοξης θέσης της. Δεδομένου του ότι φιλοξενείται σε ένα μικρό δωμάτιο του πάνω ορόφου του σχολείου ,δεν δέχεται ιδιαίτερη προσοχή γεγονός που χρειάζεται να αλλάξει.

Για να μπορέσει να επιτευχθεί αυτή η αλλαγή είναι αναγκαίο να συμβάλουν και οι μαθητές. Οι έφηβοι μπορεί να βρουν στον συγκεκριμένο χώρο αρκετά βιβλία που αφορούν αυτούς και τις ασχολίες τους .Ακόμη και αν η συλλογή των βιβλίων είναι περιορισμένη ,παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία καθώς περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά είδη βιβλίων. Από την επιστήμη της ιατρικής μέχρι και την κλασική ελληνική λογοτεχνία, γίνεται αισθητή η πληθώρα των αντικειμένων που πραγματεύονται τα βιβλία τα οποία βρίσκουν καταφύγιο υπό την αιγίδα του 4^ου ΓΕΛ Ευόσμου.

Το μόνο που χρειάζεται για να έρθουν πιο κοντά οι έφηβη με το βιβλίο είναι το κατάλληλο κίνητρο αλλά και η αντίστοιχη ώθηση .Η σχέση που αναπτύσσουν οι μαθητές με το βιβλίο είναι ιδιαίτερα κομβική για την μετέπειτα στάση τους προς την μόρφωση .Για αυτό το λόγο, δράσεις του σχολείου σαν αυτή της βιβλιοθήκης  είναι ικανές να βελτιώσουν αυτή τη περίπλοκη σχέση μίσους και αγάπης.

Είναι γεγονός πως για μία ουσιαστική αλλαγή στα ελληνικά δεδομένα χρειάζεται μια καθολική προσπάθεια, όμως  πρωτεργάτες της θα πρέπει να είναι οι μαθητές οι οποίοι με το ρηξικέλευθο πνεύμα τους θα καταφέρουν να ακουστούν. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιεί ο κόσμος βαρύγδουπα συνθήματα  με σκοπό να κινητοποιήσει τους νέους αλλά ούτε και να προσάπτει μονίμως κατηγορίες στη συγκεκριμένη γενιά .Αυτό που έχουμε όντως ανάγκη είναι ένα θετικό ερέθισμα όπως μια απλή βιβλιοθήκη .Όπως ένα απλό σχολείο. Όπως λίγη απλή θέληση.

Ιωάννα Μιχαηλίδου